Przyczyny powstania i rozwoju mchu na trawniku

Mech zalegający na trawniku to wynik niewłaściwej pielęgnacji podłoża lub jej zupełnego braku. Z reguły dotyczy to gleby ciężkiej, zbitej i zacienionej ze względu na trudność w utrzymaniu jej w dobrej kondycji. Zaniedbana, stwarza doskonałe warunki do rozwoju mchu zdolnego nie tylko w dużej mierze osłabić kondycję trawy, ale nawet ją zdominować.

Czym są mchy i dlaczego atakują trawnik?

Mchy należą do tzw. roślin pionierskich zdolnych bardzo szybko przystosować się do dowolnych wymagań środowiskowych. To przede wszystkim uporczywe i trudne do usunięcia chwasty. Wiosną pojawiają się nie tylko w ogrodzie, ale i wokół domu: na podjeździe, czy doniczkach. Istnieje co najmniej kilka przyczyn pojawienia się mchu w ogrodzie. To przede wszystkim:

1. obecność filcu,
2. niewłaściwe pH gleby,
3. niewystarczające nawożenie gleby,
4. niewłaściwa technika nawodnienia trawnika,
5. ciężka i zbita gleba w połączeniu ze słabą struktura darni.

Najskuteczniejszą strategią w walce z mchem jest intensywna i regularna pielęgnacja trawnika. Zanim jednak zaplanujesz wszystkie konieczne prace, dowiedz się, w jaki sposób każdy z wyżej wymienionych czynników wpływa na rozwój mchu.

1. Obecność filcu

Filc powstanie w wyniku gromadzenia się na powierzchni trawnika skoszonego i zeschłego pokosu oraz liści. Pozostawiony sam sobie w niedługim czasie przybiera postać grubej, nawet kilkucentymetrowej, powłoki skutecznie blokującej swobodny dopływ wody, powietrza i składników odżywczych do głębszych warstw gleby, głównie systemu korzeniowego.

O zaburzonej gospodarce wodno-powietrznej podłoża w ogrodzie informuje „oglejenie”. To biochemiczny proces redukcji związków mineralnych (m.in.: żelaza, manganu) niezbędnych do prawidłowego wzrostu młodych źdźbeł trawy, objawiający się punktowym zabarwieniem powierzchni trawnika (pod powierzchnią filcu) na charakterystyczny niebiesko-zielony kolor.

2. Niewłaściwe pH gleby

Trawa najlepiej wzrasta w glebie, której poziom pH utrzymuje się na poziomie od 6,0 do 6,5. Mech natomiast preferuje podłoże o nieco niższym odczynie pH, tj. ok. 5,5. W sytuacji, w której na powierzchni trawnika zauważysz złogi mchu, obowiązkowo przeprowadź test kwasowości gleby. Powinieneś o niej pamiętać również wówczas, gdy zadbasz o ogród. Kontrolnie wykonuj je co 3-4 lata.

Co zrobić, by sprawdzić odczyn pH gleby w ogrodzie? Przeczytaj: Ogród przypomina pustynię? Sprawdź poziom kwasowości gleby!

3. Niewłaściwa technika nawodnienia trawnika

Młode źdźbła trawy źle znoszą zarówno nadmierne, jak i niedostateczne podlewanie. W pierwszym przypadku istnieje ryzyko przegnicia trawy wskutek zalania. W drugim – przesuszenia w wyniku niedostarczenia odpowiednich ilości wody do strefy korzeniowej.

Trawnik, który wymaga nawodnienia, jest zupełnie suchy zarówno na powierzchni, jak i do 5 cm w głąb ziemi. Ilość wody, której potrzebujesz, by dostatecznie dobrze odżywić strefę korzeniową uwarunkowana, jest od: grubości darni, systemu korzeniowego, rodzaju gleby czy częstotliwości koszenia. Niemniej jednak powinna wystarczyć do nawilżenia trawnika na głębokość 10 -15 cm (co łatwo sprawdzisz za pomocą patyka wbitego w ziemię). Dzięki temu trawnik stopniowo odzyskuje dobrą kondycję, a co za tym idzie – zdrowy i estetyczny wygląd.

4. Niewłaściwa technika nawożenia trawnika

Brak nawożenia bądź stosowanie niewłaściwych nawozów (w tym: przeterminowanych) z jednej strony uniemożliwia prawidłowy rozwój trawy, a z drugiej — stwarza wprost idealne warunki do wzmożonego rozwoju mchu. Jeżeli zaniedbałeś wiosenne nawożenie trawnika, nie zapomnij o nim końcem lata. Dlaczego to tak ważne? W porównaniu do źdźbeł trawy, mech jest zdecydowanie bardziej odporny na niekorzystne warunki pogodowe, także w zimie. Dzięki temu wraz z nadejściem wiosny zaczyna bardzo intensywnie rozrastać się na powierzchni trawnika. By temu zapobiec, już pierwszych tygodniach jesieni przykryj trawę cienką warstwą nawozu potasowego, który przyczynia się do unormowania gospodarki wodnej w strefie korzeniowej, zwiększa odporność na suszę oraz patogeny chorobotwórcze. Równie dobrym pomysłem jest zastosowanie nawozu azotanowego. Stopniowe uwalnianie azotu do głębszych warstw gleby zwiększa mrozoodporność źdźbeł.

Nawożenie azotem warto przeprowadzić również wiosną, tym razem w celu pobudzenia trawy do wzrostu. Warto wiedzieć, że na intensywność nawożenia trawnika wpływa częstotliwość koszenia. Przyjmuje się, że trawnikowi koszonemu średnio 2 razy w tygodniu należy dostarczyć w ciągu roku ok. 0,5-1 kg nawozu na 100 m², natomiast większemu (koszonemu do 3 razy w tygodniu) – ok. 2 kg nawozu na 100 m². Pamiętaj, by nie stosować żadnego z nawozów „na oko”, ponieważ może do prowadzić do przenawożenia lub wyjałowienia gleby (wskutek niedostatecznego poziomu niezbędnych pierwiastków w glebie). Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie granulowanych nawozów mineralnych o przedłużonym działaniu (zawarte w granulkach mikro- i makroelementy uwalniają się z granulek przez ponad 3 miesiące).

5. Ciężka i zbita gleba w połączeniu ze słabą struktura darni

Darń powstająca na zbitej i ciężkiej (często dodatkowo wilgotnej oraz pozbawionej drenażu) jest bardzo słaba i podatna na rozerwanie. Jej kondycję pogarsza obecność filcu, który hamuje przepływ powietrza do systemu korzeniowego. Niedobór tleny sprzyja pojawieniu i intensywnemu rozwijaniu się bakterii denitryfikacyjnych, które zamieniają niezbędne młodym źdźbłom trawy formy azotanów NO3- do postaci NO2-, tlenku azotu i wolnego azotu. W tej sytuacji trawa płowieje, natomiast mech – niezależny od środowiska glebowego – doskonale rozwija się.

Jak sprawdzić stopień ubicia gleby? Najprostszy jest test przy pomocy metalowego pręta o średnicy ok. 5 mm. W przypadku gleby o właściwej strukturze powinieneś umieścić go na głębokości od 25 do 35 cm. Możesz również przeprowadzić, równie skuteczną, odkrywkę glebową. W tym celu, przy użyciu szpadla, wytnij klinowaty odcinek darni; białe korzenie powinny sięgać wysokości ok. 40 cm. W glebie o niskiej przepuszczalności osiągają zaledwie od 5 do 10 cm.

Jak pozbyć się mchu z ogrodu?

Trwałe usunięcie mchu to zadanie dla wertykulatora. Urządzenie to służy do tzw. wertykulacji, tj. zabiegu pielęgnacyjnego zalecanego dla bardzo zniszczonego trawnika, który polega na pionowym nacinaniu jego powierzchni. Powstałe w ten sposób szczeliny zwiększają przepuszczalność gleby i pozwalają na swobodny przepływ powietrza, wody i składników pokarmowych do warstwy korzeniowej.

By zapobiec ponownemu pojawieniu i rozprzestrzenianiu się mchu na trawniku, powinieneś kompleksowo zadbać o jego kondycję. Wertykulacja to nie wszystko. Dobrze jest uzupełnić ją o inne zabiegi: piaskowanie i aerację napowietrzanie trawnika poprzez równomierne nakłuwanie go na głębokości ok. 8 -10 cm) oraz piaskowanie. Dzięki tym zabiegom wyraźnie spulchnisz powierzchnię trawnika, przez co stworzysz korzystne warunki do rozwoju nowych korzeni, rozłogów i pędów trawy.

Sprawdź, co jeszcze powinieneś wiedzieć o pielęgnacji trawnika zniszczonego przez mech. Przeczytaj: Jak walczyć z mchem w ogrodzie?

Trawnik porośnięty mchem to w dużej mierze konsekwencja własnych zaniedbań, z reguły mających swoje źródło w niewiedzy. To jednak nie powód, by pozostawiać ogród samemu sobie. Dzięki stopniowo przyswajanej wiedzy z zakresu kompleksowej pielęgnacji trawnika będziesz w stanie ochronić przed mchem nie tylko trawnik, ale i pozostałe rośliny ozdobne, które cierpią z powodu niepożądanej obecności agresywnego chwastu.