Objawy niedoboru makroelementów u roślin

Przebarwienia, nagłe więdnięcie czy zahamowanie wzrostu to niepokojące objawy choroby roślin, o które najczęściej obwiniane są szkodniki. Nierzadko jednak spowodowane są przez błędy w nawożeniu roślin i związane z tym niedobory cennych makroelementów. Naucz się je rozpoznawać przyczyny, by pomóc roślinom wrócić do dobrej kondycji!

Przyczyną niedoboru makroelementów w głównej mierze jest stosowanie niewłaściwych proporcji poszczególnych składników nawozowych bądź przenawożenie jednym ze składników, np. nadmierna ilość potasu utrudnia roślinom przyjmowanie magnezu. W przypadku pojawienia się charakterystycznych objawów niedoboru poszczególnych składników pokarmowych, należy zastosować odpowiedni nawóz mineralny (podany dolistnie lub doglebowo). W pierwszej kolejności jednak musisz nauczyć się je rozróżniać.

Podstawowe makroelementy bezpośrednio wpływające na kondycję roślin zawarte są w formule NPK: azot, fosfor, potas.

1. Azot

Niezbędny szczególnie w fazie wzrostu roślin, odpowiedzialny jest również za wybarwienie liści. Niedoborowi azotu towarzyszy:

• spowolniony lub zatrzymany rozrost roślin,
• rozjaśnienie i pożółknięcie liści (w skrajnych przypadkach – żółtawobrązowe lub różowe czy fioletowe zabarwienie),
• zmniejszenie rozmiaru blaszki liściowej,
• przedwczesne drewnienie tkanek łodyg.

Pojawiające się przebarwienia spowodowane są deficytem chlorofilu biorącym udział w procesie fotosyntezy.

W jaki sposób uzupełnić braki azotu? Wykorzystaj zakwaszający glebę siarczan amonu (polecany szczególnie dla roślin kwasolubnych – różaneczników, azalii, borówki amerykańskiej, a także większości iglaków). Równie dobre efekty osiągniesz, stosując gnojówkę z pokrzywy. Zachowaj jednak szczególną ostrożność – gnojówka z pokrzywy to mocny nawóz, który przed opryskaniem gleby powinien zostać rozcieńczony z wodą (w zależności od nawożonych gatunków, w stosunku 1:10 bądź 1:20).

2. Fosfor

Warunkuje rozwój kwiatów i owoców, jednocześnie odpowiadając za system korzeniowy. Objawami charakterystycznymi dla niedoboru fosforu są:

• spowolniony lub zatrzymany rozrost roślin,
• purpurowo-fioletowe zabarwienie liści wraz z łodygami,
• usztywnione liście,
• gnicie końcówek liści,
• słabe kwitnienie kwiatów i wykształcanie nasion.

W jaki sposób uzupełnić braki fosforu? Sięgnij po nawozy fosforowe, takie jak np. superfosfat – nawóz otrzymywany w wyniku zobojętnienia nadmiaru kwasów pozostałych w nawozie po procesie produkcyjnym. Może się jednak okazać, że nawóz tego rodzaju to za mało, by przywrócić glebie optymalny poziom fosforu; superfosfat łatwo wytrąca się w mniej rozpuszczalne formy, a w konsekwencji staje się trudno przyswajalny szczególnie przez glebę kwaśną. Ze względu na to, że jest bardzo mało ruchliwy, musi zostać również dostarczony bezpośrednio do strefy korzeniowej rośliny. Stąd warto poznać alternatywę, tj. nawozy precyzyjnego nawożenia fosforem (np. Microstar PZ), służące do nawożenia młodych roślin w trakcie sadzenia bądź wysiewania nasion. Możesz go również stosować w trakcie wegetacji w celu stymulacji kwitnienia i owocowania.

Fosfor obecny w nawozach typu Microstar PZ występuje w postaci połączeń organicznych, przyswajalnych przez rośliny w ok. 100%, niezależnie od rodzaju gleby.

3. Potas

Zwiększa odporność roślin na suszę, choroby oraz mrozy. Wpływa na krzewienie roślin – pobudza wytwarzanie nowych pędów. Ponadto zapobiega spadkom plonu w pochmurne i chłodne lato. Niedobór potasu objawia się:

• spowolnionym lub zatrzymanym rozrost roślin,
• chlorozą liści (pojawiające się żółte przebarwienia na krawędziach blaszek),
• więdnięcie roślin,
• odpadanie liści i gnicie łodygi,
• pogorszenie smaku warzyw (np. cukinii, ogórków), deformacja roślin (np. na pomidorach tworzą się twarde, żółte plamy).

W jaki sposób uzupełnić braki potasu? Najskuteczniejszą metodą jest nawożenie powierzchni gleby siarczanem potasu. W uprawie polowej warzyw możesz wykorzystać również sól potasową (58%-60%). Najlepsze efekty nawożenia potasem uzyskasz, gdy równomiernie rozsiejesz nawóz na działce i dodatkowo wymieszasz go z glebą na głębokości do 20 cm.

4. Wapń

Odgrywa kluczową rolę w podtrzymywaniu podstawowych funkcji życiowych rośliny. Optymalna ilość wapnia hamuje starzenie się roślin, a co za tym idzie – generuje większy plon (wapń wpływa na produkcję asymilantów – produktów fotosyntezy, powstałych na skutek asymilacji związków nieorganicznych, z reguły dwutlenku węgla i wody – biorących udział w procesie tworzenia plonu. Im dłużej trwa proces produkcji asymilantów, tym większe powstają plony). W zależności od rośliny, niedobór wapnia poznasz po m.in.:

• suchej zgniliźnie owoców (pomidory i papryka),
• zwijaniu się liści (pomidor),
• brunatnieniu brzegów liści zwijających główkę (kapusta pekińska),
• wewnętrzne brunatnienie liści (kapusta brukselska),
• gorzkiej plamistości podskórnej (jabłka),
• podatność na pęknięcia (wiśnie, czereśnie).

W jaki sposób uzupełnić braki wapnia? Wykorzystaj saletrę wapniową (nawóz azotowo-wapniowy) całkowicie rozpuszczalny w glebie. Saletra wapniowa służy dolistnemu nawożeniu upraw, szczególnie warzyw pod osłonami. Możesz ją także wykorzystać jako profilaktyczny środek przeciw chorobom wywołanym niedoborem wapnia.

Wybierając preparat służący zrównoważeniu poziomu wapnia, zwróć uwagę na te, które przeznaczone są wyłącznie do odkwaszenia gleby, tzw. „wapna ogrodowego”. Zwiera on związki wapnia trudno rozpuszczalne w wodzie (tlenek wapnia lub węglan wapnia); obecny w nich wapń jest praktycznie nieprzyswajalny przez rośliny. Z tego względu zwracaj szczególną uwagę na rodzaj nawozu, który zamierzasz wykorzystać, by dostarczyć glebie brakującej dawki cennego wapnia.

5. Magnez

Budulec chlorofilu (zielonych części rośliny). Jeden z podstawowych minerałów warunkujących przeżycie rośliny i jej prawidłowy wzrost. Pierwsze oznaki niedoboru pojawiają się w ciągu 4-6 tygodni wegetacji:

• zanik chlorofilu (pojawienie się niewielkich, rdzawo-brązowych lub mętnych, żółtych plamek pod wierzchołkiem rośliny; wraz z rozwojem choroby plamienie rozprzestrzenia się),
• ograniczenie kwitnienia rośliny.

W jaki sposób uzupełnić braki wapnia? Wykorzystaj siarczan magnezu (5% roztwór siedmiowodny lub 3% roztworu jednowodnego). Może być stosowany w postaci samodzielnego roztworu wodnego bądź wraz z mocznikiem oraz nawozami dolistnymi.

Niedobór makroelementów bezpośrednio wpływających na kondycję roślin (zarówno pod osłoną, jak i rozwijających się na wolnym powietrzu) najczęściej wynika z niewiedzy o stosowaniu poszczególnych nawozów, choć nie bez znaczenia pozostaje również rodzaj gleby, warunki pogodowe (przy silnych ulewach niektóre składniki pokarmowe wymywane są do głębszych warstw gleby), czy uszkodzenia systemu korzeniowego rośliny przez szkodniki. Niezależnie od przyczyny osłabienia roślin, warto poznać najpopularniejsze metody na przywrócenie im dobrej kondycji poprzez właściwe odżywienie odpowiednimi nawozami.